عوامل موثر بر کیفیت جوجه در مرغ های مادر

ترجمه: رسول کریمی، هانیه سادات بنی کمال

در این مقاله عوامل موثر بر کیفیت و مطلوب بودن و به حداکثر رساندن قابلیت جوجه درآوری را مورد بررسی قرار داده است. به مرور به این نکات می پردازیم:

خصوصیات یک جوجه با کیفیت بالا چیست؟

زمان بیرون آمدن جوجه ها از ماشین جوجه کشی، جوجه‌ها باید تمیز باشند (عاری از کیسه زرده خشک شده، پوسته و لایه های دیگر)، ناف کاملا بسته شده باشد (به اصطلاح مهر و موم شده باشد)، هیچ تغییر شکل و ناهنجاری در جوجه نباشد (پا صاف و پاها بدون ضایعات یا تورم) و جوجه باید هوشیار و آمادگی تعامل با شرایط محیط را داشته باشد. با هم شیوه های مدیریتی که جوجه درآوری و کیفیت جوجه را تحت تاثیر قرار می دهند را بررسی می‌نماییم.

کیفیت تخم مرغ ها جهت جوجه درآوری:

-              سایز، شکل، رنگ و یکپارچگی پوسته تخم مرغ تحت تاثیر تغذیه، ژنتیک، سن گله و دمای محیط نگهداری است.

-              تمیز بودن پوسته متاثر از مدیریت شرایط محیط نگهداری (دما، رطوبت نسبی، تهویه و ارتفاع آبخوری) و دفعات جمع آوری تخم مرغ می باشد.

رشد جنین و زمان جمع آوری:

زمان رشد جنین در تخم مرغ ها به دلیل تفاوت ژنتیکی در میزان تقسیم سلولی متفاوت می باشد.

سرد شدن تخم مرغ باعث متوقف شدن رشد جنین می گردد.

ذخیره تخم مرغ:

سطح دی اکسید کربن در سفیده تخم مرغ رابطه معکوس با PH سفیده داشته و متاثر از مدت زمان نگهداری است.

لحظه اولیه که تخم گذاشته می شود سطح دی اکسید کربن بالا است و با گذشت زمان میزان PH سفیده افزایش می یابد. نگهداری تخم مرغ کمتراز 6 ساعت به دلیل کاهش بیش از حد PH، میزان جوجه درآوری را کاهش می‌دهد.

در زمان قرار دادن تخم مرغ ها در انکوباتور درصورتی که میزان PH تخم مرغ بالا باشد مانع از شروع رشد جنین می شود. همچنین نگـهداری تخم مرغ در دمای بالا باعث افزایش سریعتر PH می‌شود. این نکته را فراموش نکنیم که به ازای افزایش هر روز نگهداری تخم مرغ زمان انکوباسیون 1 ساعت افزایش می یابد. در صورت نگهداری کوتاه مدت (5 روز یا کمتر) دمای نگهداری تخم مرغ ها باید 60 تا 70 درجه فارنهایت و برای نگهداری طولانی مدت دما را باید به 52 تا 55 درجه فارنهایت کاهش داد.

نکته قابل ذکر این است که اثر متقابلی بین مراحل رشد جنین با مدت نگهداری و درجه حرارت وجود دارد.

دمای انکوباسیون:

جهت جوجه درآوری مطلوب دمای مورد نیاز ستر بین 99.5 تا 100 درجه فارنهایت است که متاثر از اندازه دستگاه، نوع دستگاه جوجه کشی (تک مرحله ای یا چند مرحله ای)، طراحی دستگاه، موقعیت سینی ها، میزان تهویه و فضای بین تخم مرغ ها است. نوسانات دما در طول انکوباسیون باید کمتر ا ز0.5 درجه فارنهایت باشد.

چالش مهم در این مرحله این است که از تغییرات دستگاه جلوگیری کنیم تا تاثیری در پیشرفت رشد و یا تاخیر دررشد جنین نداشته باشد. بسته به نژاد و مراحل مختلف تکاملی ممکن است که این تغییرات باعث کاهش میزان جوجه درآوری، کیفیت جوجه و مشکلات عملکردی گردد.

غلظت دی اکسید کربن در انکوباسیون:

در انکوباتورهای چند مرحله ای غلظت مطلوب دی اکسید کــربن از 0.1 تا 0.4 درصد می باشد، در حــالی که میزان مــورد قبول دی اکسید کربن در هچر (بخش بیرون آمدن جوجه ها از تخم) 0.5 تا 0.8 درصد است.

بـا توجه به نبود اطلاعات پایه‌ای و دقیق در این زمینه، به مدیران توصیه می گردد کــه جهت جلوگیری از هر گونه اثر منفی روی زنده مانی جنین از طریق تهویه مناسب، غلظت دی اکسید کربن را کنترل کنند.

بهبود زمان هـچ:

تفاوت زمانی بین اولین و آخرین تخم مرغ هچ شده به دلیل غیر یکنواخت بودن وزن مرغ مادر، سن گله، مدت زمان و شرایط نگهداری و تفاوت در شرایط دستگاه انکوباتور است.

-              تاخیر در مصرف آب و غذا توسط جوجه های تازه از تخم بیرون آمده موجب تاخیر در جذب کیسه زرده، کاهش توسعه دستگاه گـوارش، تاخیر در بلوغ سیستم آنزیمی کنترل کننده سوخت و ساز بدن و تاخیر در رشد و توسعه ایمنی بدن می گردد.

-              تاخیر در تعیین محل و مستقر کردن جوجه ها پس از هچ (بیرون آمدن از تخم) موجب تاخیر در مصرف آب و غذا شده و این عامل بویژه برای جوجه های تفریخ شده (بیرون آمده) از تخم مرغ‌های کوچک به دلیل داشتن زرده کمتر بسیار مضر است.

-              این مقاله به تشریح اثرات متقابل بین تخم مرغ های بارور (اندازه، زمان و شرایط نگهداری و...) و شرایط انکوباسیون (دما، رطوبت، تهویه و میزان دی اکسید کربن) پرداخته و نشان می دهد روابط پیچیده ای تاثیر گذار هستند.

-              نویسندگان دلایل خوبی را جهت تغییر کیفیت جوجه و اهداف تولیدی برای مان یادآور شدند. جهت به دست آوردن جوجه‌هایی با کیفیت بالا، تهیه تخم مرغ از مراکز مختلف، تفاوت در طول مدت و شرایط نگهداری و شرایط انکوباسیون بایستی به حداقل برسد.