توصیه های اتحادیه اروپا برای سلامت مرغ های تخمگذار در مراحل کلیدی پرورش

دکتر احمد طاطار

استادیار گروه  علوم دامی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

• مرحله پرورش پولت
• پولت یا نیمچه به پرنده ای اطلاق می گردد که معمولا در محلی متفاوت از دوران تولید خود و تـا سن حدود 16 هفتگی نگهداری می شود. حدود 4-3 هفته پس از این مرحله، پولت ها به سالن تولید منتقل می شوند و تا انتهای فاز تولید خود در محل جدید زنـدگی می کنند. در حالت دیگری، پولت ها در همان محل پرورش خود تا انتهای دوران تولید خود نگهداری می شوند که این امر از دیدگاه رفاه پرنده نیز حائز اهمیت است چرا که نیاز به گرفته شدن توسط کارگر و انتقال به محل جدید و تنش ناشی از آن ندارد.
• سطح رفاه پولت های تخمگذار طبق حداقل های توصیه شده اتحادیه اروپا تامین نمی شود اما بهرحال، روش پرورشی که در مورد آنها اعمال می شود بر روی سطح رفاه آینده آنها تاثیرات دائمی دارد به این مفهوم که بر روی تظاهر دامنه رفتارهای نرمال پولت ها در زمان بلوغ آنها موثر خواهد بود. به طور ایده آل، اگر سیستم پرورش در دوره تولید مشابه دوران پرورش پولت ها باشد، حـتی می توان ادعا کرد که انتقال آنها پیچیدگی و استرس کمتری برای پولت ها خواهد داشت.
• در تحقیقی که بر روی میزان رفاه مرغ های تخمگذار در دوران پرورش و تولید انجام گرفت، مشخص شد که هرچه شرایط نگهداری هر دو فاز مشابه تر باشد (از نظر دانخوری، آبخوری، چوب خواب، زمان بندی خوراکدهی و نوردهی، تجهیزات سالن، دما، نوع و کیفیت بستر) شرایط رفاه پرنده نیز مطلوبتر خواهد بود. چنانچه مطمئن شوید که پرنده در دوران رشد و تولید فعالیت ها و تجهیزات مشابهی دریافت خواهد کرد، منافع تولیدی آنها در دوران تخمگذاری به حداکثر ممکن خواهد رسید.
• برخی از استانداردهای توصیه شده توسط (CIWF 2016) که مطابق با استانداردهای رفاه پولت ها (RSPCA، 2016) است طبق دستورالعمل زیر می باشد:
• چوب خواب های مرتفع:
• به پولت ها کمک می کند تا وقتی جوان و سبک وزن هستند و استخوان بندی محکمی پیدا نکرده اند، حرکت بین پولت های دیگر را بدون جراحت ناشی از نوک زنی آنها، بیاموزند. علاوه بر آن، توزیع پرندگان در بخش ها و ارتفاع های مختلف سالن موجب دسترسی بهتر پرندگان به امکانات مشترک شده و خطر رقابت و درگیری را کاهش می دهد.
• حصارهای مناسب:
• با تامین حداقل 6 سانتی متر مربع فضا به ازای هر پرنده، موجب افزایش استحکام استخوان پرندگان و نیز کاهش نزاع می شود.
• لانه های تخمگذاری:
• در اواخر دوره پرورش پولت استفاده می شود. استفاده از این لانه ها در این دوران موجب آشنایی پولت با آن شده و در دوره تولید میزان تخمگذاری در بستر را به حداقل کاهش می دهد که مشخصا مزایای اقتصادی چشمگیری برای مرغدار خواهد داشت.
• حرارت دهنده های تیره رنگ:
• که مشخصا شامل المنت های افقی است که با پرده ای پـوشانده شده اند. این ابزار موجب گرم و تاریک شدن لانه می شود بنابراین پولت ها در پناه آن استراحت کرده و کمتر در دید پولت های مهاجم قرار گرفته و نرخ پرخواری، کانیبالیسم و ترس در پولت ها را کاهش می دهد.
• دسترسی به محیط بیرون (در سیستم نگهداری آزاد):
• اگر در سن کمتر از 12 هفتگی اعمال شود می تواند موجب ترس کمتر پولت ها در دوران تولید که قرار است به محیط آزاد نیز دسترسی داشته باشند خواهد شد.
• طبق توصیه های استاندارد (CIWF 2016) کارگران مرغداری باید به طور منظم پولت ها را تحت نظر داشته باشند تا مانع از به تخم آمدن زودتر و یا دیرتر از موقع شوند چرا که بروز این حالت ها ممکن است منجر به افزایش ریسک پرخواری و نوک زدن به مقعد پرندگان و در نتیجه پرولاپس شود. جهت کنترل این حالت دو نکته کاربردی زیر بسیار اهمیت دارد:
• - گروه خاصی از پولت ها را مشخص کرده و به طور منظم از سن یکروزگی تا زمان انتقال به سالن تولید توزین نمایید.
• - در زمان انتقال پولت ها به سالن تولید، حتی الامکان از مخلوط کردن پولت های سالن های مختلف با یکدیگر پرهیز نمایید.
• در نهایت قابل ذکر است که اگر امکانش وجود داشت پولت ها را در سنین اولیه توصیه شده به سالن تولید انتقال دهید تا زمان بیشتری برای تطابق با محیط جدید داشته باشند.
• گرفتن مرغ ها در انتهای عمر تولیدی
• گرفتن مرغ ها اولین مرحله از فاز حذف آن ها و ارسال به کشتارگاه است که معمولا در سن 60 تا 80 هفتگی اتفاق می افتد. این فرایند معمولا شامل گرفتن مرغ ها با دست کارگران و قراردادن همزمان چندین مرغ در داخل یک سبد است. این فرایند علاوه بر ایجاد درد و استرس در مرغ، ممکن است منجر به شکستگی بال آن ها شده و برای کارگران نیز پر زحمت باشد. جهت کاهش استرس و ریسک شکستگی بال پرندگان در این فرایند، دستورالعمل استانداردی توسط سازمان های ذیربط (RSPCA، 2017; Eyes on Animals، 2018 و Human Slaughter Association، 2011) تدوین شده است که به قرار زیر است:
• - فاصله بین محل سبدگیری مرغ ها و محل بارگیری آن ها حداقل باشد. به طور ایده آل، اگر بارگیری را بتوان در داخل سالن انجام داد و تجهیزات و تمهیدات مربوط به آن فراهم باشد بسیار مطلوبتر خواهد بود. اگر سالن تولید فاقد امکان ورود کامیون باشد می توان کامیون را در حداقل فاصله تا درب سالن قرار داد.
• - اگر بارگیری کامیون در خارج از سالن انجام می شود، حتی الامکان سعی شود درب های ورودی سالن به اندازه کافی عریض باشند.
• - تا زمان حذف گله سعی کنید تا تجهیزات موجود در سالن را تغییر ندهید به عنوان مثال، آب سالن را باید تا زمان بارگیری مرغ ها در دسترس آن ها داشته باشید و قطع نشود. در مورد مرغ های تخمگذار که به روش آزاد نگهداری می شوند، حتی روز قبل از بارگیری نیز امکان رفت و آمد آنها به محیط بیرون را سلب نکنید.
• - در موقع سبدگیری مرغ ها، نور سالن را کم کنید یا از نور سبز-آبی استفاده نمایید. این امر موجب به حداقل رسیدن ترس در مرغ ها خواهد شد. همچنین به دلایل مشابه، معمولا زمان خواب مرغ، بهترین زمان برای سبدگیری آنها خواهد بود.
• - برای فرایند سبدگیری و انتقال مرغ ها پروتوکلی داشته باشید که توسط سرپرست کارگران به درستی اجرا شود.
• - کارگران مورد استفــاده برای گرفتن و بارگیری مــرغ ها، آموزش های لازم را دیده و با مقوله رفاه مرغ ها و مزایای آن آشنایی داشته باشند. کارگران مورد استفاده دو گروه باشند: گروهی مرغ ها را گرفته و داخل سبد قرار دهند و گروه دوم مسئول باز و بسته کردن درب سبدها باشند.
• - روش گرفتن و مهار مرغ ها به روش سوئدی باشد. در این روش هر کارگر مجاز است در یک زمان حداکثر دو مرغ را با دست گرفته و مهار مرغ با نگه داشتن سینه و بال پرنده باشد و آویزان کردن مرغ از بالهایشان مجاز نخواهد بود.
• - از بلند کردن همزمان تعدادی زیادی مرغ پرهیز شود.
• - برای گذاشتن مرغ ها در داخل سبدها احتیاط و دقت کافی به خرج داده شود و سعی شود که مرغ ها به طور نرمال (نه وارونه) در سبد قرار داده شده و از جای دادن تعداد زیادی مرغ در یک سبد پرهیز شود.
• Reference: Optimising laying hen welfare in cage free systems. 2018. Published by Eurogroup for Animals. Brussels, Belgium.